قوانین ساده برای نوشتن کتاب:

مقدمه و پیشگفتار چه تفاوتی با هم دارند؟

دکتر سعید جوی زاده

در این پست می‌خواهم درباره تفاوت مقدمه و پیشگفتار صحبت کنم.

درباره پیشگفتار مطالبی را در پست‌های قبلی نوشتم. 

ولی درباره مقدمه باید بگویم که مقدمه کتاب، توضیحاتی است درمورد کل کتاب یا یک قسمت خاص، که توسط فردی به غیر از نویسنده نوشته می‌شود. این شخص باید شخص مهم یا فردی باشد که به موضوع مورد نظر اشراف و تسلط داشته باشد.

 مقدمه با مطالب کتاب ارتباط داشته و در اکثر مواقع بدون خواندن مقدمه نمي‌توان به مطالب کتاب پي برد و برای درک درست از کتاب باید ابتدا مقدمه‌ی کتاب را خواند. حال سوال این است که شخصی که می‌خواهد مقدمه یک کتاب را بنویسید باید چه بنویسید؟

 کسی که نوشتن مقدمه را بر عهده می‌گیرد می‌تواند در بخش مقدمه‌ی کتاب از موارد زیر سخن بگوید و بر آنها تاکید داشته باشد:

*اهمیت کتاب فوق و تاثیری که نویسنده‌ی کتاب یا کتاب حاضر در زندگی او داشته است.

*درمورد رابطه‌ی خود با نویسنده و ارتباطی که با نویسنده داشته و یا تاثیری که نویسنده بر زندگی وی داشته است .

برای نوشتن مقدمه‌ی نسخه‌ی ویرایش شده‌ی یک کتاب، می‌توان در مورد تفاوت‌های نسخه‌ی قدیمی و جدید نوشت.

 مقدمه‌ی یک کتاب چگونه نوشته می‌شود؟

در اینجا خدمت شما عرض کنم که مقدمه یک کتاب در حکم فصل صفر کتاب است و در واقع، در مقدمه مطالبی معرفی می‌شود که در کتاب به تفصیل می‌آید. در نوشتن مقدمه مهم‌ترین اصل، خلاقیت نویسنده است. در صورتی که در یک کتاب هم پیشگفتار نوشته شود و هم مقدمه، هر یک معنای به‌خصوصی دارد اما در صورتی که تنها یکی از آنها در ابتدای کتاب نگارش شود بایستی مطالب هر دو را دربربگیرد و کار هر دو را انجام دهد.

در اینجا شاید بهتر باشد که بیشتر در این باره صحبت کنم.

پیشگفتار اختیاری و آمدنش در کتاب «احتمالی» است؛ یعنی نویسنده می تواند از نوشتن پیشگفتار صرف‌نظر کند، اما مقدمه واجب و آمدنش «باید» است. مقدمه در واقع در حکم یک بیانیه است که باید اجرا شود. البته باید خدمت شما عرض کنم که ما در اینجا داریم درباره‌ی کتاب‌های غیرخلاق صحبت می‌کنیم؛ مانند کتاب‌های علمی، آموزشی، گزارشی و ... اما کتاب‌های خلاق از موضوع بحث ما خارج هستند؛ مانند رمان. چون در نوشتن رمان نیاز به خلاقیت زیاد و ایده‌پردازی‌های فروان است که انشالله بعد‌ها به آن نیز خواهیم پرداخت.

از نظر محتوایی و مفهومی باید به شما بگویم که محتوای پیشگفتار با محتوای مقدمه تفاوت دارد. در پیش‌گفتار «پیرامون» کتاب صحبت می‌کنیم، در مقدمه «درباره» موضوع کتاب. نکته پیرامون یادتان هست؟ پیرامون به‌ معنی اطراف و حول‌وحوش است و به‌معنی «درباره» غلط است. در پیش‌گفتار همانطور که قبلا بحث کردیم ما درباره‌ی شکل‌گیری کتاب صحبت می‌کنیم، نه درباره‌ی محتوا و موضوعش؛ اما در مقدمه، کاری به این نداریم که این اثر چگونه شکل گرفت، به خود موضوع اصلی که قرار است نوشته شود می‌پردازیم و مقدمه‌ای بر محتوا و موضوع کتاب می‌آوریم.

اگر در مطالب قبلی دقت کرده باشید گفتم که در پیش‌گفتار این‌جور چیزها می‌آید: اصلاً چه شد که من رفتم سراغ این کتاب؟ چه‌ کسی این را به من پیشنهاد کرد؟ چه سختی‌هایی کشیدم؟ چه‌کسانی چوب لای چرخم گذاشتند؟ چه‌کسانی کمکم کردند؟ و...

درباره تشکر و قدردانی به شما بگویم که اگر قرار باشد که پیش‌گفتار بنویسید، تشکر انتهای پیش‌گفتار می‌آید. اگر نخواستید پیش‌گفتار بیاورید، تشکر را انتهای مقدمه یا همان درآمد می‌برید. پاراگراف آخر در مقدمه‌ها یا همان درآمدها معمولاً جای تشکر است. کی؟ وقتی که آن کتاب پیش‌گفتار ندارد. ولی گفتم که اگر کتاب پیشگفتار داشته باشد باید تشکر و قدردانی را در آنجا بیاوریم.

اما در مقدمه چیزهای دیگری نیز می‌آید. برای نمونه، در کتاب‌های علمی دست‌کم هشت نکته باید در مقدمه بیاید و البته تا دوازده نکته جا دارد که در مقدمه ذکر شود. البته در این مورد در جای دیگری به بحث خواهیم نشست.

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

پیشگفتار کتاب, مقدمه کتاب ,تفاوت پیشگفتار و مقدمه ,اصول کتاب نویسی,سعید جوی زاده ,شیراز , موسسه علمی تحقیقاتی چشم انداز ,تکنیک های کتاب نویسی, هنر نویسندگی