دکتر  سعید جوی زاده - مشاورGIS و RS
بیان دیدگاه ها ،نقطه نظرات و عقاید سعید جوی زاده  
قالب وبلاگ

 

  • مهندسی عمران: محاسبات مربوط به خاکبرداری و خاکریزی، نقشه برداری زمین، محاسبات حجم در ساخت سد هوا مخازن آب و مانند آنها از کاربردهای DTM در مهندسی عمران است.
  • کاربرد  DTM در پروژه های راهسازی: در پروژه های راه سازی DTM توليد شده که در واقع يك مدل کامپيوتری و بسيار نزديك به سطح زمين است نه تنها بررسی های اوليه طرح هندسی راه را آسانتر می سازد، بلکه در برآورد هزينه عمليات خاکی بوه ويوژه محاسبه احجام مربوط به خاکريزی و خاکبرداری که عمدتا در پروژه های راه بخش اعظم هزينه پروژه را در بر می گيرند کمك می کند. به کمك DTM امکان تهيه پروفيلهای طولی و عرضی از مسير به راحتی و با استفاده از امکانات کامپيوتری فراهم می گردد. ازکاربردهای ديگر DTM در پروژه های راهسازی آن است که با استفاده از آن می توان نقشه های شيب منطقه را تهيه نمود که اهميت زيادی در تعيين شيب مسير دارند. در واقع با مشخص کردن ابتدا و انتهای مسير می توان شيب قسمتهای مختلف يك مسير طراحی شده را تشخيص داد و از اين موضوع در طراحی راه استفاده کرد. بعلاوه DTM قابليت ارائه داده های لازم برای دسترسی به يك سری اطلاعات جانبی از مسير طراحی شده را دارد. به عنوان مثال به کمك مدل رقومی زمين امکان شناسايی عوارض يا موانع طبيعی که سبب از بين رفتن ديد مستقيم بين دو نقطه از مسير شوده اند، را فراهم میشود.
  • کاربرد DTM در سد سازی:به طور کلی هدف از احداث يك سد بر روی رودخانه ممکن است آبرسانی )آب مصرفی(، مصارف صنعتی، آبياری وکشاورزی، توليد برق، جلوگيری از خسارات سيل و يا ترکيبی از چند کاربرد فوق باشد.

به طور کلی ساخت سد در سه فاز انجام می شود که عبارتند از:

فاز اول:  مطالعات و بررسيها شامل مطالعه برای تعيين بهترين طرح از لحاظ فنی و اقتصادی و اجرايی

فاز دوم : تهيه طرحهای نهايی به منظور تهيه نقشه های اجرايی

فاز سوم : اجرا ی طرح

برای آنکه طرح يك سد تهيه شود در فاز اول گروهای مختلفی در زمينه های هيدرولوژی وکليماتولوژی، زمين شناسی، نقشه برداری، مسائل اقتصادی و اجتماعی، ژئوتکنيك و محيط زيست بايستی به کار بپردازند. يکی از پارامترهای مهم در سدسازی برآورد تقريب خوبی از حجم مخزن سد می باشد که قطعا در کاربريهای آب ذخيره شوده در پشت سد، مورد نياز می باشد. برای رسيدن به اين منظور به اطلاعات توپوگرافی و DTM منطقه نياز می باشد.

پس از مطالعات مقدماتی وتعيين حدود منطقه مورد عمليات، با استفاده از نقشه های با مقياس متوسط مثلا 1:25000 محدوده محور سد مشخص می گردد. اين نقشه های متوسط مقياس، تقريب خوبی برای شروع کار است.  برای بهينه سازی کار با توجه به پارامترهايی نظير مينيمم شدن حجم عمليات خاکی و هزينه، بايستی اطلاعات دقيقی از وضعيت منطقه در دست باشد. به همين علت معمولا با مقياس 1:500 از منطقه برداشت انجام می شود تا با تهيه نقشه های بزرگ مقياس دقت بيشتری حاصل شود . معمولا در منطقه مورد نظر که روی نقشه 1:25000 مشخص شده، ايستگاه گذاری شده و پيمايش می شود و مختصات نقاط کنترل بوسيله GPS تعيين می گردد.

درمحدوده محور سد به فاصله های مشخص پروفيل تهيه شده و آزمايشهای مکانيك خاك انجام می شود تا با کل اطلاعات بدست آمده بهترين محل برای سد انتخاب شود. با توجه به ارتفا محل انتخاب سد و ارتفا سد، ارتفا نهايی سطح آب بدست می آيد .به کمك نرم افزارهای مناسب، مدل ارتفاعی رقومی منطقه بدست آمده و با استفاده از آن و با داشتن ارتفا آب، حجم آب جمع شده پشت سد تعيين می گردد. کاربرد ديگر DTM در مرحله طراحی سد، تعيين مسيرهای مناسب جهت هدايت آبها به مخزن می باشد. تامين کننده آب سدها، عمدتآ رودخانه ها و چشمه هايی هستند که هر يك مسيری را طی می کنند که اين مسيرها به سوی مخزن سد يا خارج آن می باشند. برای استفاده بهينه از سد لازم است که تمامی منابع آب موجود در منطقه، بوه مخزن سود هدايت شده و مسير آن ها همسو گردد. بدين جهت لازم است با شناسايی منطقه مورد نظر و همچنين استفاده از نقشه ها و DTM منطقه، منابع آبی موجود و مسيرهای جاری آب، مثلا مسير رودخانه و حريم آنها در مناطق بالادست مخزن تعيين گردند. سپس مسيرهای مناسب بين منابع آبی با استفاده از DTM  و برداشتهای انجام شوده در منطقه، تعيين می شوند تا برای همسو سازی اين منابع و همچنين منابعی که به خارج از مخزن سرازير هستند، کانال ها يا آبراهه ها يا مسيرهای زيرزمينی در جای مناسب ايجاد می گردند وهمه منابع آبی به سوی مخزن سد هدايت می شوند. از سويی ديگر در هنگام ساخت سد در فاز سوم نياز است که آب از محل سد منحرف شود تا عمليات سدسازی قابول انجام باشد. برای اين منظور از دو روش استفاده می شود. يك روش انحراف آب رودخانه توسط تونل انحرافی يا کانال انحرافی است که در اين روش انحراف آب از بالا دست محل سد به پائين دست محل سد توسط تونل يا کانال صوورت می گيرد که برای تعيين بهترين مسيربرای اين تونل يا اين کانال نياز به DTM احساس می شود.

روش دوم انحراف آب در محور سد است که در اين روش سد به دو قسمت تقسيم می شود و در هر قسمت از سد بطور جداگانه عمليات سد سازی انجام می شود. به اين شکل که ابتدا نيمی از رودخانه با آب بند بسته و در پشت آن نيمی از سد ساخته می شود. پس از ساخت آن دريچه های سد باز شده و آب بند برداشته می شوود . سپس نيم ديگر رودخانه بسته و سد تکميل می شود. در اينجا نيز برای تشخيص بهترين محل آب بند از DTM منطقه استفاده می شود.

  • علوم زمین: کاربرد های DTM در علوم زمین اساسا بر روی توابع خاصی جهت مدل کردن، تحلیل و تفسیر مورفولوژی عوارض متمرکز شده است. به عنوان مثال توصیف و توسعه شبکه های زهکشی و مدل کردن جریان های آبی (هیدرولوژی)، شبیه سازی و طبقه بندی ژئومورفولوژیکی و مدل سازی زمین شناسی تهیه نقشه های شیب و منظر و پروفیلهای شیب برای تولید نقشه های ارتفاعی از کاربرد هایی است که در آنها معمولا از DTM استفاده می شود.
  • برنامه ریزی و مدیریت منابع آب: این بخش شامل رشته های مختلفی مثل سنجش از دور، کشاورزی، علوم خاک، هواشناسی، اقلیم شناسی، برنامه ریزی محیطی و شهری و جنگلداری است که همگی آنها روی مدیریتمنابع طبیعی تمرکز دارند. کاربرد های DTM این بخش شامل مکانیابی نقاط، کمک به طبقه بندی تصاویر سنجش از دور به وسیله مشتقات DTM، تصحیحات هندسی و رادیومتریکی تصاویر سنجش از دور، مدل های پتانسیل فرسایش خاک، مطالعات شرایط محصولات کشاورزی، مدل های انتشار جریان باد و آلودگی می باشد. همانطور که واضح است این گروه دامنه وسیعی از کاربرد ها را پوشش می دهد و شامل روش هایی برای تغییر و ویرایش اطلاعات، تحلیل های قووی، مدلسازی و ابزار تجسم سازی یا نمایش است.
  • شبیه سازی و تجسم: بیشتر کاربران ترجیح می دهند که عوارض زمین را به طور شبیه سازی شده مورد بررسی قرار دهند. معمولا شبیه سازی به صورت پرواز بر فراز منطقه انجام می شود به طوریکه با تنظیم ارتفاع و زاویه دید می توان عوارض را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار داد.
  • نقشه برداری و فتوگرامتری: از کاربردهای DTM در نقشه برداری و فتوگرامتری می توان تولید منحنی میزان ها با کیفیت بالا، تولید اورتوفتو، ارزیابی کیفیت داده ها و نفشه برداری توپوگرافی را نام برد.
  • کاربردهای نظامی: بخش نظامی نه تنها یک مصرف کننده عمده DTM می باشد بلکه تولید کننده مهم آن نیز هست. تقریبا همه جنبه های محیط نظامی وابسته است به یک درک صحیح و قابل اطمینان از عوارض، ارتفاع و شیب سطح زمین. مثال هایی از این گونه استفاده ها شامل تحلیل دید برای مدیریت میدان جنگ، نمایش سه بعدی برای سیستم های هدایت سلاح و شبیه سازی پرواز و تحلیل مسیر دید رادار می باشد
  • کاربرد DTM در باستان شناسی استفاده از تکنولوژی های امروزی به باستان شناسان و محققان اجازه می دهد که اشيائ باستانی را در غياب شی اصلی  بازديد، بررسی و حتی بازسازی کنند. مراحل کار به اين ترتيب است که يك ليزر اسکنر مخصوص،  هندسه سطح شی باستانی را ديجيتايز می کند و داده های به دست آمده به عنوان مختصات نقاط (x ,y ,z) ذخيره می شود. در نتيجه يك مدل رقومی سه بعدی قابل تهيه است که می تواند به صورت رقومی ديده شوده، بررسی شود، ساخته شود و روی آن تغييرات لازم انجام شود.

بازسازی گرافيکی سه بعدی و ايجاد مدل های فيزيکی از اجسام، محققان را قادر می سازد که کارهايشان را بدون آسيب رساندن به اثر باستانی به صورت دقيق تری انجام دهند. که اين کار با روش های قديمی ممکن نمی باشد.

بزرگ کردن مقياس مدل ها در حوزه رقومی آسان است، بنابراين مثلا يك مجسمه ساز می تواند يك مدل کوچك درست کند و آن را اسکن کند، سپس از طريق نرم افزار های مناسب يك نمونه فيزيکی در هر اندازه ای ايجاد کند.

 

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

مدل DSM ، Digital Surface Model، مدل DTM ،  Digital Terrain Model ، مدل DEM ، Digital Elevation Model ، بررسی تفاوت مدل های DEM و DTM و DSM ، مدل رقومی ارتفاع، DEM ، مدل رقومی زمین، DTM ، مدل رقومی سطح، DSM، تولید DSM و DTM از داده های lidar،  تولید DSM و DTM از داده های لایدار، تولید DSM و DTM از داده های لیدار، آموزش تولید مدل های ارتفاعی،  آموزش کار با داده های lidar ، آموزش کار با داده های لایدار، آموزش کار با داده های لیدار، تولید DEM ، تولید DTM ، تولید digital elevation model، تولید digital surface model، تولید digital terrain model ، آموزش 3d در arcgis ، آموزش 3d در جی آی اس، آموزش سه بعدی gis ،آموزش نمایش سه بعدی DEM در ArcGIS ، نمایش سه بعدی DEM ، کاربرد DEM، کاربرد DTM، کاربرد DSM، کاربرد lidar


برچسب‌ها: مدل DSM, Digital Surface Model, مدل DTM, Digital Terrain Model
[ سه شنبه هشتم مرداد ۱۳۹۸ ] [ ۸:۳۷ ق.ظ ] [ منیژه براهیمی ]
.: Weblog Themes By SibTheme :.

درباره وبلاگ

موسسه علمی - تحقیقاتی چشم انداز
مرکز آموزش نرم افزار های کاربردی در شهر شیراز و تهران
دپارتمان GIS وRS
دپارتمان حسابداری و مدیریت
دپارتمان زبان های خارجی
دپارتمان IT
sjavizadeh@yahoo.com
www.gisland.org
همراه:

09382252774


07132336243



امکانات وب