مدل رقومی زمینDTM) )[1] حاصل تلاش برای به ترسیم کشیدن زمین است به گونه ای که به طور رقومی در سه بعد قابل نمایش باشد. در حقیت DTM سطحی است که تغییرات ارتفاع (z) نسبت به سطح زمین (x,y) در آن تعریف می شود.

ارتفاع در این مدل ها صرفا ارتفاع سطح زمین نیست، بلکه سایر عوارض زمین مانند رودخانه ها، دریاچه ها و خط الراس ها و مرزها نیز در این مدل ها لحاظ شده است. در واقع DTM ها DEM هایی هستند که به طور خاص نمایشگر المان هایی چون خطوط شکست نیز می باشند. بدین وسیله DTM ها مدل واقعی تری از سطح ظاهری زمین می باشند. امروز با افزایش قدرت رایانه ها در نمایش مدل های سه بعدی، DTM های کاربرهای وسیعتری در حوزه علوم زمین و مهندسی پیدا کرده اند.

مدل DSM ، Digital Surface Model، مدل DTM ،  Digital Terrain Model ، مدل DEM ، Digital Elevation Model ، بررسی تفاوت مدل های DEM و DTM و DSM ، مدل رقومی ارتفاع، DEM ، مدل رقومی زمین، DTM ، مدل رقومی سطح، DSM، تولید DSM و DTM از داده های lidar،  تولید DSM و DTM از داده های لایدار، تولید DSM و DTM از داده های لیدار، آموزش تولید مدل های ارتفاعی،  آموزش کار با داده های lidar ، آموزش کار با داده های لایدار، آموزش کار با داده های لیدار، تولید DEM ، تولید DTM ، تولید digital elevation model، تولید digital surface model، تولید digital terrain model ، آموزش 3d در arcgis ، آموزش 3d در جی آی اس، آموزش سه بعدی gis ،آموزش نمایش سه بعدی DEM در ArcGIS ، نمایش سه بعدی DEM ، کاربرد DEM، کاربرد DTM، کاربرد DSM، کاربرد lidar

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

از آنجا که سطح زمین یک سطح پیوسته است برای داشتن یک مدل کامل از این سطح تعداد نامحدودی نقطه لازم است، که در عمل ممکن نیست. بنابراین اطلاعات مورد نیاز باید از طریق نمونه برداری نقاط زمینی به دست آیند. نقاط نمونه (sample points) در حقیقت مجموعه ای از نقاط هستند که با دقت مشخص نمونه برداری شده اند. DTM به وسیله تابعی فاصله بین این نقاط را پر میکند و تغییرات ارتفاع برروی سطح زمین را از این حالت گسسته به صورت پیوسته و با دقت مشخص نمایش می دهد. در واقع نقاط نمونه و تابع نمایش دهنده سطح، اجزای تشکیل دهنده DTM هستند. در مورد نقاط نمونه چندین مساله مطرح می شود:

DTM در علوم مختلف دارای کاربردهای متعددی است که با هدف استخراج اين اطلاعات موورد اسوتفاده قرار می گيرد:

• تعيين مقدار z با استفاده از x و y مشخص
• برازش يك سطح جهت تعيين z به عنوان تابعی از x و y با استفاده از x ، y و z نقاط معلوم
• تعيين مقدار z در فواصل ثابت از طريق درونيابی با استفاده از x ، y و z نقاط معلوم
• تعيين سطح مقطع خط يا صفحه با سطح )توليد پروفيل(
• برآورد و ارزيابی منحنی های تراز و توليد پروفيل
• تعيين خط ديد يا تعيين مناطقی که از ساير نقاط قابل ديد هستند
• محاسبه حجم بين سطوح مشخص
• محاسبه شيب
• محاسبه منظر يا جهت شيب
• تامين اطلاعات ارتفاعی از سطح زمين

به لحاظ کاربردی می توان DTM  را در حوزه های مختلفی همچون مهندسي عمران، علوم زمين، برنامه ريزي و مديريت منابع، شبیه سازی و تجسم، کاربردهای نظامي، نقشه برداری و فتوگرامتري و GIS مورد استفاده قرار داد که در زیر به آنها به اختصار اشاره می شود.

• نقشه برداری زمینی
• فتوگرامتری
• نقشه های کارتوگرافی دیجیتایز شده
• روش های رادار و لیدار

روش نقشه برداری زمینی

داده های نقشه برداری زمین خیلی دقیق هستند و نقشه برداران از خصوصیات زمین به دقت بهره برداری می کنند نهایتا دقت DTM تولیده شده با این روش بسیار بالا خواهد بود. لیکن تکنیک جمع آوری داده ها در این روش نسبتا پر هزینه و زمان بر است. لذا معمولا از این روش در مناطق کوچک استفاده می شود. ضمنا در مواردی که روش های دگیر محدودیت دارند (مثل جمع آوری اطلاعات در مناطق جنگلی توسط فتوگرامتری) ناگزیر به استفاده از این روش هستیم.

مدل رقومی سطح زمین (Digital Surface Model) یک نقشه رستری است که معرف مقادیر ارتفاعی سطح زمین و عوارض ساخت بشر نظیر ساختمانها، پلها و ... می باشد و از تلفیق DEM با لایه های مورد نظر ساخته می شود. نمایش بعد سوم یا مؤلفه سوم مختصات برای کاربردهای مهندسی اهمیت ویژه ای دارد، اما نمایش بعد سوم سطوح زمین یعنی Z بر روی سطح مسطح کاغذ یا صفحه نمایش دشوار است. به همین دلیل از دیر باز نقشه برداران، نقشه کشان و جغرافیدانان تلاش کرده اند روش هایی را برای نمایش ارتفاعات روی نقشه ارائه نمایند. استفاده از هاشور، سایه روشن، گام های رنگی، اعداد ارتفاعی و منحنی های میزان از جمله این روش ها محسوب می شوند. امکانات و قابلیت های کامپیوتری اجازه می دهند تا سطح پیوسته زمین به شکل رقومی نمایش داده شود به گونه ای که برای کاربران به خوبی ملموس و محسوس باشد.