آناتومی آسیب پذیری

آناتومی آسیب پذیری در مقابل تغییرات اقلیمی نظیر خشکسالی، دیدگاهی دو گانه ای (پیامد و آسیب پذیری زمینه ای)دارد که این دو دیدگاه حاصل تکامل تحقیقات آسیب پذیری است. دیدگاه آسیب پذیری به عنوان پیامد طراحی شده است. این دیدگاه از آسیب پذیری، نشات گرفته از تفکر خطی است و بیان می نماید که تغییراقلیم با تنش به واحد اثرپذیری که شامل کشاورز و خانوار است، موجب شکل گیری پاسخ کشاورزان می شود و به دنبال این پاسخ آسیب پذیری کشاورزان مشخص می گردد. دیدگاه دیگر دیدگاه زمینه ای است که این نوع از آناتومی نشان می دهد که آسیب پذیری کشاورزان متاثر از مولفه های اجتماعی و اقتصادی زمینه ای محیط کشاورزان است. دریک نگاه کلی کشاوزان نیازمند بروز پاسخ به دو محرک غیراقلیمی هستند. امروزه قابلیت و توانایی اندازه گیری آسیب پذیری، به مرحله ای کلیدی جهت کاهش مؤثر ریسک و ارتقای فرهنگ سازگاری و تاب آوری در مقابل بلایای طبیعی رسیده است.از رویکرد های سنجش آسیب پذیری می توان به اجتماعی- فیزیکی، زیست – فیزیکی،تلفیقی و سنجش آسیب پذیری خانوار اشاره کرد.از جمله روش های سنجش آسیب پذیری روش اقتصاد سنجی، آسیب پذیری ناشی از فقر انتظاری، روش های شاخص سازی و روش های کیفی می باشد............................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

روش های سنجش آسیب پذیری در رهیافت ها

بدون تکرار بسیاری از چارچوب های آسیب پذیری و تعاریف موجود در آن ها، شکل 6-1 جهت گیری مطالعات متنوع آسیب پذیری ها در با یکدیگر مقایسه می نماید. رویکردها و روش های از بالا به پایین، برمبنای برخی از بنیان های نظری شکل گرفته اند، در حالی که رویکردها و روش های از پایین به بالا بیشتر به شرایط محلی نزدیک و مربوط هستند. مقایسه و تطبیق بین روش ها و درک فرایندهای متنوع آسیب پذیری از اتکا به شاخص ها (معمولاً موقت)، استفاده از چارچوب های مفهومی رسمی و اقدامات عملیاتی (بر اساس برخی از تجارب) را در بر می گیرد................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

رویکردهای سنجش آسیب پذیری

امروزه قابلیت و توانایی اندازه گیری آسیب پذیری، به مرحله ای کلیدی جهت کاهش مؤثر ریسک و ارتقای فرهنگ سازگاری و تاب آوری در مقابل بلایای طبیعی رسیده است. در عین حال، افزایش فراوانی وقوع بلایای طبیعی و تخریب مستمر محیط زیست، سنجش آسیب پذیری را به امری مهم و اجتناب ناپذیر مبدل نموده است چرا که این مهم در گذار به توسعه یافتگی بیشتر اقصی نقاط جهانی نقش خاصی را برعهده دارد(Kasperson et al., 2005). تا جایی که دبیر کل سازمان ملل متحد معتقد است که مخاطرات تنها بلا نیستند، بلکه زندگی و معیشت مردم را تحت الشعاع قرار می دهند(Annan, 2003). این اندیشه در مقابل پژوهش ها و استراتژی های گذشته ای مطرح شد که اغلب دیدگاه خطر گرایانه ی منحصربه فردی به بلایا داشتند(Lewis, 1999)...........................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

آسیب پذیری، سازگاری و توسعه پایدار

اعلامیه ها و اسناد بین المللی، از جمله چارچوب هیوگو برای اقدام 2005-2015، گزارش UNISDR '' زندگی با خطر ''(UNISDR، 2004: 15) و گزارش برنامه عمران ملل متحد '' کاهش خطر بلایا ''(UNDP، 2004: 19،84)، بر ضرورت ادغام کاهش خطر و آسیب پذیری در راستای تحقق توسعه پایدار تأکید می نمایند. لذا درک روابط و همچنین تفاوت های بین ریسک و کاهش آسیب پذیری، از یک سو و توسعه پایدار از سوی دیگر اهمیت خاصی دارد. در چارچوب اجرایی هیوگو آمده است:....................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

آناتومی آسیب پذیری در مقابل تغییراقلیم

آناتومی آسیب پذیری در مقابل تغییرات اقلیمی نظیر خشکسالی، دیدگاهی دو گانه ای دارد که این دو دیدگاه حاصل تکامل تحقیقات آسیب پذیری است. در این ادامه به هر دو دیدگاه اشاره می شود که عبارتند از آسیب پذیری به عنوان پیامد و آسیب پذیری زمینه ای است. در شکل 6-1دیدگاه آسیب پذیری به عنوان پیامد طراحی شده است. این دیدگاه از آسیب پذیری، نشات گرفته از تفکر خطی است و بیان می نماید که تغییراقلیم با تنش به واحد اثرپذیری که شامل خانوار است، موجب شکل گیری پاسخ آنان می شود و به دنبال این پاسخ آسیب پذیری افراد مشخص می گردد. در واقع، شکل6-1 نشان می دهد که آسیب پذیری از تغییراقلیم وابستگی به پاسخ خانوار در مقابل تغییراقلیم دارد و پاسخ آنان که قاعداً به صورت رفتار سازگاری قابل مطالعه است ناشی از خصیصه های واحد اثرپذیری دارد که در این جا واحد اثرپذیری خانوار است(Burton et al,2002)........................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

چارچوب مفهومی BBC

چارچوب مفهومی BBC عناصر متفاوت چارچوب های بحث شده ی قبلی را باهم ترکیب نموده است. بنابراین ارائه ی این چارچوب نیز چارچوب های تحلیل شده ی قبلی را منعکس خواهد نمود و بر بعضی از جنبه های کلیدی که هنوز هم مورد بحث اند تأکید خواهد کرد. واژه ی BBC توسط Bogardi and Birkmann (2004) and Cardona (1999 and 2001) به کار رفته است که به عنوان مبنایی برای این رویکرد مطرح شده است. این رویکرد در سه مقوله رشد نمود که عبارتند از: چگونگی ارتباط با آسیب پذیری، امنیت انسانی و توسعه ی پایدار(Bogardi and Birkmann, 2004 )، نیاز به یک رویکرد جامع برای مدیریت ریسک بلایا(Cardona 1999, 2001; Cardona and Hurtado 2000a, 2000b, 2000c; Cardona and Barbat, 2000; Carren˜o et al., 2004, 2005a, 2005b, Cardona et al., 2005)؛ و بحث بیشتر بر روی گسترش چارچوب های علی برای اندازه گیری تخریب محیطی در حوزه ی توسعه ی پایدار (OECD, 1992: 6; Zieschnak et al., 1993: 144). .............................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

چارچوب معیشت پایدار

رویکرد معیشت پایدار در اواخر دهه 1980، به عنوان رویکردی جدید به توسعه ی روستایی و با هدف کاهش و ریشه کنی فقر روستایی مطرح گردید. در رویکرد مذکور، بر طرز تفکری جامع درباره کاهش فقر و توسعه ی روستایی تأکید شده است (کرنی و لیتوینف، 1998؛ کرانتز، 2001؛ دیردن و همکاران، 2002). در فرهنگ آکسفورد، معیشت پایدار وسیله ای حمایتی تعریف شده است که صرفا برای مصرف و درآمد نیست، بلکه وسیله ای برای زندگی ایمن محسوب می شود. اولین بار چمبرز در دهه 1980این مفهوم را مطرح کرد و کمیسیون جهانی توسعه و محیط زیست آن را به رسمیت شناخت. مفهوم مهم و مرکزی در ایده معیشت پایدار، ایمنی معیشت است که کمیسیون جهانی توسعه و محیط زیست آن را این گونه تعریف کرده است:..............................................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

ساختار دوگانه ی آسیب پذیری

براساس نظر Bohle (2001)، آسیب پذیری می تواند جنبه ی بیرونی و درونی داشته باشد. جنبه ی درونی(مقابله) با ظرفیت پیش بینی، مقابله، مقاومت و بازیابی یا ترمیم اثرات مخاطرات مرتبط است در عین حال، جنبه ی بیرونی در برگیرنده ی در معرض ریسک و شوک ها بودن را در بر می گیرد. در علوم اجتماعی غالبا تمایز بین نوع مخاطرات(در معرض خطر بودن) به عنوان تهدیدات بیرونی و توانایی مقابله با آن ها جهت تأکید بر ساختار دوگانه ی آسیب پذیری مورد استفاده قرار گرفته است(van Dillen, 2004). بر اساس دیدگاه جغرافیای اجتماعی و تحقیقات متعدد انجام شده در عرصه ی خشکسالی توسط Bohle (2001: 119)، چشم انداز تحلیلی اولیه ی ساختار دوگانه ی مذکور، مؤید این واقعیت است که آسیب پذیری نتیجه ی تعامل بین مخاطرات به عنوان استرس های خارجی و ظرفیت(توانایی) مقابله خانوار و گروه های تحت تأثیر است. بنابراین تعریف شفاف آسیب پذیری به عنوان یک پاسخ اجتماعی زیان آور بالقوه به حوادث بیرونی و تغییراتی نظیر تغییرات زیست محیطی مطرح می گردد. لازم به ذکر است که چارچوب مفهومی بوهله در معرض مخاطرات و شوک بودن را به عنوان یک مولفه ی اصلی خود آسیب پذیری توصیف می نماید....................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

چارچوب های مفهومی آسیب پذیری

دیدگاه های مختلف آسیب پذیری در مفاهیم و مدل های تحلیلی متنوعی جهت سیستماتیک نمودن این مفهوم منعکس شده است. از آنجایی که این مدل های مفهومی یک مرحله ی ضروری جهت گسترش روش های سنجش آسیب پذیری و شناسایی منظم شاخص ها به شمار می روند(Downing, 2004: 19)، در ادامه چارچوب های مفهومی متنوعی نظیر ساختار دوگانه ی آسیب پذیری که توسط بوهله تعریف شده است ارائه می شود رویکردهای منتخب ریسک بلایا در اجتماع مانند چارچوبUN/ISDR برای کاهش اثرات ریسک بلایا و درنهایت دو چارچوب مفهومی بسط یافته توسط UNU-EHS تشریح می شود..............................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

ابعاد آسیب پذیری

آسیب پذیری مفهومی است که در علوم اجتماعی تکامل یافته و در دهه ی 1970 به عنوان پاسخی به درک صرفا خطرگرا از ریسک بلایا معرفی شد (Schneiderbauer and Ehrlich, 2004: 13). از دهه ی 1980 تسلط درک صرفا خطرگرا بر مبنای استراتژی های مداخله ای فنی به صورت روزافزونی توسط پارادایم جایگزین استفاده از آسیب پذیری به عنوان نقطه عطفی برای کاهش خطرات به چالش کشیده شد. این رهیافت مردم و جوامع مستعد خطر دارای قابلیت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را، به زیانی که می توانست برای آنان رخ دهد پیوند داد (Hilhorst and Bankoff, 2004: 2). به طور معمول برخی نویسندگان بین آسیب پذیری اجتماعی (که بر قابلیت انسان و شرایط لازم او برای بقا و سازگاری) از یک طرف و آسیب پذیری بیوفیزیکی از طرف دیگر تمایز قائل شدند (WBGU, 2005: 33). آسیب پذیری بیوفیزیکی در این حوزه، مفهومی است که با جستجوی تغییر محیطی در جهان، ظهور یافته که تحت عنوان دامنه ای که یک سیستم آسیب پذیر، اثرات منفی تغییر آب و هوا را تحمل می کند و اینکه سیستم مذکور تا چه حد توانایی سازگاری یا عدم سازگاری با چنین اثراتی را دارمی باشد توصیف شده است (WBGU, 2005: 33). اگر چه هنوز عدم قطعیت زیادی در مورد چیستی واژه ی آسیب پذیری وجود دارد اما Cardona (2004b) بر این واقعیت تأکید می نماید که مفهوم آسیب پذیری به تبیین مفهوم ریسک و بلایای طبیعی کمک نموده است. از دیدگاه وی، آسیب پذیری به عنوان زمینه ای ذاتی، مفهوم تحت تأثیر قرار دادن و یا مستعد صدمه بودن را دربردارد، چرا که معنی آسیب پذیری معرف صدمه و زیان دیدن سیستم می باشد و اثرات فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی، به عنوان پیامد حوادث ناشی از مخاطرات با منشا طبیعی یا انسانی به وجود می آید (Cardona, 2004: 37–51). از طرفی ديدگاه هاي نظري فهم «آسيب پذيري نسبت به مخاطرات طبيعي» در طبقه بندي هاي مختلفي ارائه شده است، كـه در مجمـوع سـه ديـدگاه متمــايز از پــژوهش و تبيــين «آســيب پــذيري» را مــي تــوان بــه شــرح ذيــل مــشخص كــرد (افتخاری و همکاران، 1388):..................................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

تعاریف آسیب پذیری

لغت "آسیب پذیری "[1] در لاتین به معنی Vulus به معنی "صدمه و آسیب "[2] می باشد و در فرهنگ انگلیسی آسیب پذیری به عنوان inter alia به معنی "صدمه دیدن از لحاظ فیزیکی یا عاطفی " تعریف می گردد (Kelly & Adger;2000; 325.) معنای رایج و متداول آسیب پذیری، مستعد آسیب دیدن و مصدوم شدن است (Blaikie et al., 2004:11) و ریشه ی علمی آسیب پذیری به مخاطره های طبیعی و جغرافیایی اشاره دارد. در اغلب موارد، استفاده از واژه های "آسیب پذیر"[3] و "آسیب پذیری " مبهم بوده و معادل "فقیر "[4] و "فقر "[5] پنداشته شده است اما همیشه این گونه نیست (Wilhelmi & Wilhite,2002; 40). امروزه این مفهوم در پژوهش های متعددی نظیر پزشکی، اکولوژی، فقر و توسعه، امنیت غذایی و قحطی، توسعه پایدار، تغییرات زمین شناسی و اثرات آب و هوا و سازگاری دیده می شود (Füssel, 2007;156)...................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

[1] Vulnerability

[2] Wound

[3] vulnerable

[4] poor

[5] poverty

رهیافت ها و رویکردهای اصلی به ارزیابی و سنجش آسیب پذیری اجتماعی و ظرفیت سازگاری

4-3-1 رهیافت جمعیتی یا دموگرافیک[1]

در اواسط قرن هیجده میلادی، علم جمعیت شناسی از تمایلات دربار سلطنتی برای تهیه ی فهرستی از اموال قلمروش پدید آمد، چرا که در دوره ی مرکانتالیست ها یعنی اوایل گسترش سرمایه داری، نخبگان به درکی از قدرت کارگران (به عنوان پتانسیل سربازی برای نیروی ارتش) که نوعی سرمایه انسانی محسوب می شد دست یافتند. در ادامه رویکرد جمعیتی با الهام از رهیافت مهندسی، توسط سازمان کاهش بلایای ایالت متحده سابق (UNDRO) این گونه تعریف شد: "پتاسیلی برای آسیب یا ضرر "(Alexander, 2000). این رهیافت، مایل به بررسی انسان به عنوان یکی از فراوان ترین عناصر در معرض ریسک با درجات مختلف است که مخاطراتی با ویژگی های خاص و آرایه ای از عناصر با درجه های مختلف ضرر و زیان بالقوه را (نظیر، آسیب پذیری سازه ساختمان، پل ها، سیستم مراقبت های بهداشتی و مردمی) در برمی گیرد. افراد انسانی در روند مفهوم سازی کلی سیستم، مفهوم خود را از دست می دهند. با این وجود، به طور کلی، آسیب پذیری اجتماعی گروه های مردمی، در تحلیل کلی توسط مدیرانی که در پی حداقل آسیب پذیری سیستم ها و اشیا هستند گم می شود. درچنین گروه هایی، تجربه ی آسیب پذیری اجتماعی نسبت به اثرات یک یا چند حادثه ی طبیعی، بسیار متنوع است.........................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

[1] The demographic approach

اقدامات ضروري مقابله با خشکسالی

براثروقوعخشکسالیهايپیاپیوبلندمدت،آسیبهايزیاديبهاقتصادکشورواردمی شود، گرچهاینپدیدهجزءبلایايطبیعیبودهوراهیبرايجلوگیريازآنوجودندارد،امامیتوان بااقداماتیازمیزانخسارتهايواردهکاست. لذابرايکاهشاثراتوخساراتخشکسالیکهدر کشورماخیلیهمغیرمترقبهنیستبایدبرنامهریزينمودواقداماتوامکاناتمتناسببااینپدیده راعملیوتداركدید. خلاصهايازاقداماتضروريمقابلهباخشکسالیکهدرقلمرووواکنش اضطراريکوتاهمدتویامدیریتبحرانمؤثرهستندبهشرحذیلمیباشد......................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

ده گام در سیاست خشکسالی

ده گام در سیاست خشکسالی و فرایند آماده‌سازی عبارتند از:

گام اول: تعیین یک کمیته‌ی ملی سیاست مدیریت خشکسالی

گام دوم: بیان یا تعریف اهداف سیاست ملی مدیریت خشکسالی مبتنی بر ریسک

گام سوم: جست‌وجوی مشارکت سهام‌داران؛ تعریف و حل مشاجرات میان بخش‌های کاربری کلیدی، با لحاظ کردن دلالت‌های فرا مرزی

گام چهارم: شناسایی داده‌های موجود، منابع مالی موجود و گروه‌های در معرض خطر

گام پنجم: آماده‌سازی یا نوشتن اصول کلیدی سیاست ملی مدیریت خشکسالی و برنامه‌های آماده‌سازی، شامل عناصر زیر:

 پایش، هشدار اولیه و پیش‌بینی؛ ارزیابی ریسک و تأثیر؛ کاهش خسارت و پاسخ

گام ششم: شناسایی نیازهای تحقیقاتی و پر کردن شکاف‌های نهادی

گام هفتم: ادغام جنبه‌های علمی و سیاستی مدیریت خشکسالی

گام هشتم: آگاهی دادن سیاست ملی مدیریت خشکسالی و برنامه‌های آماده‌سازی و اجرای هشدارهای عمومی

گام نهم: توسعه‌ی برنامه‌های آموزشی برای کلیه‌ی سنین و گروه‌های آسیب‌پذیر

گام دهم: ارزیابی و بازبینی سیاست ملی مدیریت خشکسالی و حمایت از برنامه‌های آماده‌سازی

....................................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

چالش‌هایی که کشورها در توسعه‌ی سیاست‌های ملی مدیریت خشکسالی مبتنی بر ریسک با آن مواجه هستند، بسیار پیچیده می‌باشند. این فرایند نیازمند اراده‌ی سیاسی در بالاترین سطح ممکن و یک رویکرد هماهنگ در داخل و بین سطوح دولتی و با انواعی از سهام‌داران می‌باشد که باید در فرایند توسعه‌ی سیاست دخیل باشند. سیاست ملی خشکسالی می‌تواند یک سیاست مستقل باشد. همچنین، می‌تواند بخشی از یک سیاست ملی برای کاهش ریسک بلایا با رویکردهای کل‌نگر و چندخطری باشد که روی اصول مدیریت ریسک متمرکز هستند (UNISDR, 2009).

این سیاست باید چارچوبی را برای تغییر مسیر الگو از الگویی که به صورت سنتی بر مدیریت انفعالی بحران متمرکز است، به سیاستی که بر رویکرد مبتنی بر ریسک پیش‌گستر متمرکز است فراهم کند که قصد آن افزایش ظرفیت مقابله‌ی کشور و در نتیجه افزایش قابلیت ارتجاع نسبت به دوره‌های آتی خشکسالی می‌باشد...................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

سیاست خشکسالی: خصوصیات و راه‌های پیش‌رو

به عنوان نقطه‌ی آغازین بحث پیرامون سیاست خشکسالی، لازم است که انواع مختلف سیاست‌های خشکسالی که در دسترس بوده و برای مدیریت خشکسالی به کار می‌روند تعریف شوند. اولین و رایج‌ترین رویکرد که توسط کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دنبال می‌شود، اقدامات و مداخلات دولتی (غیردولتی) پس از رویداد خشکسالی می‌باشد. این مداخلات در واقع اقدامات رهایی از رویداد خشکسالی به شکل برنامه‌های آنی و فوری می‌باشد که هدفشان فراهم کردن پول یا دیگر انواع خاص کمک (برای مثال تغذیه دام، آب، غذا) برای قربانیان خشکسالی می‌باشد. این رویکرد انفعالی که توسط چرخه‌ی غیرمنطقی آب مشخصه‌سازی می‌شود (شکل 3-9) از دیدگاه کاهش آسیب‌پذیری دارای نواقص جدی می‌باشد، زیرا دریافت کننده‌های این کمک انتظار ندارند که رفتارها یا سیاست‌های مدیریت منابع را به عنوان شرایط کمک تغییر دهند. برزیل، کشوری که رویکرد مدیریت بحران را دنبال می‌کند، اکنون در حال ارزیابی مجدد این رویکرد می‌باشد و توسعه‌ی سیاست‌های ملی خشکسالی را دنبال می‌کند که بر کاهش ریسک تمرکز دارد.

..................................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

سیاست‌های خشکسالی و آماده‌سازی: تعریف مراحل

خشکسالی یک خطر طبیعی و پیچیده است که تأثیرات مرتبط با آن حاصل فاکتورهای اقلیمی و اجتماعی بی‌شماری است که سطح قابلیت ارتجاع اجتماعی را تعریف می‌کنند. رشد و توزیع مجدد جمعیت و تغییر الگوهای تولید و مصرف، دو مورد از فاکتورهایی هستند که آسیب‌پذیری یک منطقه، بخش اقتصادی یا گروه جمعیتی را تعریف می‌کنند. عوامل بسیار دیگری، مانند فقر و آسیب‌پذیری روستاییان، مدیریت ضعیف یا ناکارآمد، تغییر کاربری اراضی، تخریب محیط، هشدارها و مقرارت محیطی، سیاست‌های مدیریتی قدیمی و سنتی یا غیرکارآمد تنها تعدادی از عواملی هستند که در تغییر آسیب‌پذیری نقش دارند.

گرچه توسعه‌ی سیاست‌های خشکسالی و برنامه‌های آماده‌سازی می‌توانند تعهد چالش ‌برانگیزی باشد، اما نتایج این فرایند می‌تواند به طور قابل توجهی قابلیت ارتجاع اجتماعی نسبت به این شوک‌های اقلیمی را افزایش دهد. یکی از اهداف اولیه‌ در اینجا، ارائه‌ی الگویی به منظور ساده‌تر جلوه دادن توسعه‌ی سیاست‌های ملی خشکسالی و برنامه‌های آماده‌سازی مربوطه در سطح محلی و منطقه ای می‌باشد.....................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

مدیریت بحران

از ديدگاه نظام مند يك بحران عبارت است از: وضعيتى كه نظم نظام اصلى يا قسمت هايى از آن را كه ما نظام فرعى می ناميم، مختل كرده و پايدارى آن را بهم می زند. به زبان ديگر، يك بحران وضعيتى است كه تغييرى ناگهانى در يك يا چند قسمت از عوامل متغير نظام به وجود می آورد. مديريت بحران نیز فرايند برنامه ريزى و اقدام دستگاه هاى اجرايى، دولتى و عمومى كه با مشاهده و تجزيه و تحليل بحران ها، به صورت يكپارچه، جامع، هماهنگ و با استفاده از ابزارهاى موجود انجام می پذيرد تعریف شده است. در اين فرايند ابتدا تلاش می شود تا از بحران ها پيشگيرى شود؛ ولى در صورت بروز آنها برنامه ريزى می شود تا با كسب آمادگى لازم و امدادرسانى سريع و به موقع، اوضاع واپايش شود تا وضعيت عادى حاصل گردد (غلامحسینی، 1391: 560). خشکسالی نیز به مثابه ی یک بحران مدیریت خاص خود را می طلبد، در واقع مدیریت بحران خشکسالی به مجموع اقدامات و سیاست هایی گفته می شود که پـس از حـادث شــدن واقعــه خشکســالی، بــراي کــاهش اثــرات منفــی آن بــه کــار مــی رود. ایــن نــوع مــدیریت از زمانی که اثر خشکسالی بر بخش هاي مختلف زیاد شد به صـورت یکـی از اولویـت هـاي اداره هـر کشور در می آمد. مدیریت بحران به توانایی هاي فـردي مـدیران وابسـته اسـت و هـیچ پـیش آگـاهی از زمان وقـوع و ابعـاد بحـران وجـود نـدارد. مـدیریت بحـران، بیشـتر جنبـه هـاي تـنش زا و مشـکلات اجتماعی و اقتصادي ناشی از بروز خشکسـالی و اقـدامات اضـطراري و واکنشـی بـراي کنتـرل ایـن پدیده را مدنظر قرار می دهد. امروزه کـاربرد ایـن نـوع مـدیریت بـه تنهـایی مـورد نکـوهش اسـت. چون در ایـن نـوع مـدیریت برخـورد منفعلانـه بـا خشکسـالی انجـام مـی شـود. در حالـت برخـورد منفعلانه که مراحل آن بطور شماتیک در شکل (3-1) نشان داده شده است تا هنگـامی کـه منـابع آبی در وضعیت مناسبی هستند، در مـورد کمبـود آنهـا نگرانـی وجـود نـدارد اما وقتی که خشکسالی غالب شد اضطرابی موقتی شروع می گردد (صمدی بروجنی و ابراهیمی، 1389؛ 411).

....................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

چالش های آتی خشکسالی در ایران

خشکسالی یکی از مهمترین و شایع ترین بلایای جوی-اقلیمی است که ایران را متأثر می سازد. از آن جا که خشکسالی، بخش های مختلف جامعه مانند منابع آب، کشاورزی، صنعت، اقتصاد، بهداشت و ... را تحت تأثیر قرار می دهد، لذا پایش و ارزشیابی این بلیه در آینده به منظور ارایه ی برنامه ریزی صحیح در بخش های مختلف جامعه، امری لازم و ضروری است. برای دست یابی به این هدف، ابتدا باید داده های اقلیمی برای دوره های آتی شبیه سازی شوند. برای این منظور یکی از مناسب ترین روش ها، استفاده از خروجی الگوهای جفت شده جو–اقیانوس گردش عمومی جو AOGCM است. لذا، در این نوشتار ابتدا با استفاده از خروجی های الگوی GCM و ریزگردانی آنها به کمک الگوی LARS–WG، داده های بارش طی دوره 39-2010 شبیه سازی شده است. سپس با استفاده از این داده ها وضعیت خشکسالی کشور به کمک دو شاخص دهک (DI) و استاندارد بارش (SPI) طی این دوره مورد بررسی و ارزشیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق ضمن تأیید هم خوانی این دو شاخص جهت بررسی وضعیت خشکسالی در کشور، نشان داده است که طی سی سال آینده شرایط خشکسالی در کشور رو به افزایش خواهد بود که این مسئله وقوع تغییر اقلیم در منطقه را تأیید می کند، به گونه ای که طی دوره مورد مطالعه، در سال های 2011، 2025، 2032، 2034، 2035 و 2039 بیشتر نقاط کشور با خشکسالی شدید و بسیار شدید روبرو خواهد بود که در این میان، وضعیت خشکسالی در سال 2039 به مراتب بحرانی تر خواهد بود (خزانه داری و همکاران، 1388: 84).

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

راهکار هاي برون رفت از وضعیت فعلی

خشکسالی هاي شدید تا بسیار شدید هر ساله مناطقی از کشور را در برمی گیرد و در دهه گذشته موجب خسارات اقتصادي زیادي به ویژه به بخش کشاورزي شده است؛ بنابراین به منظور برون رفت از این وضعیت و کاهش خسارات آن موارد زیر توصیه می گردد (سیف الهی و همکاران، 1393):

-ارائه کمک هاي بلاعوض یا وام هاي کم بهره توسط بیمه براي جبران خسارات وارد آمده به کشاورزان

-صدور مجوز افزایش برداشت آب از رودخانه ها و دریاچه ها و سدها با توجه به میزان ذخیره استراتژیک این منابع

......................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

بردیواره جنوبی تخت جمشید کتیبه ای منسوب به داریوش اول است که در قسمتی از این سنگ نوشته چنین نگاشته است: " گوید داریوش شاه: اهورامزدا و ایزدان مرا یاور باشند. اهورامزدا این کشور را بپاید از: دشمن، خشکسالی و از دروغ. به این کشور نیاید نه دشمن، نه خشکسالی، نه دروغ. این را من از اهورامزدا و ایزدان خواهانم، اهورامزدا و ایزدان این بخشش را بهرمند سازد." این موضوع نشان از آن دارد که خشکسالی از دیر باز با ایران همراه بوده است و همواره در طول تاریخ اقتصاد ایران را مورد تهدید قرار داده به گونه ای که خسارات جبران ناپذیری را به بدنه اقتصاد کشور وارد ساخته است..................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

شاخص های خشکسالی

شاخص خشکسالی ابزاری است که با خلاصه کردن اطلاعات خشکسالی به صورت دوره ای، اطلاعات و شرایط رطوبتی در منطقه را نشان می دهد. شاخص های خشکسالی با اعداد ریاضی نشان داده می شوند تا برای تصمیم سازی مورد استفاده قرار گیرند. شاخص های خشکسالی نمایانگر میزان بارندگی دوره ی مشخصی نسبت به گذشته می باشند و هر شاخصی کاربرد خاص خود را دارد. شاخص های خشکسالی متنوع هستند و اندازه، مدت، شدت و وسعت فضایی خشکسالی را توصیف می کنند. بیشتر شاخص های خشکسالی بر مبنای متغیرهای هواشناسی یا هیدرولوژیک نظیر بارش، جریان آب، رطوبت خاک، منبع ذخیره و سطوح آب زیرمینی هستند(Donald A Wilhite, 2005 :72، ) که به نقل از سامانه خشکسالي هواشناسي ايران (1393) و وایت (2005) برخی شاخص های خشکسالی عبارتند از:................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

انواع خشکسالی

همه ی انواع خشکسالی از کمبود بارش منشا می گیرند. به طور کلی برخی محققان، خشکسالی ها را در چهار نوع دسته بندی و تشریح نموده اند(Nagarajan، 2009؛ Donald A. Wilhite و Glantz، 1985) که عبارتند از:................................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

تعاریف عملیاتی خشکسالی

تعاریف عملیاتی به منظور شناسایی زمان شروع، شدت و پایان دوره های خشکسالی به کار می روند. به طور کلی تعاریف عملیاتی خشکسالی ها می توانند به منظور تحلیل فراوانی، شدت و مدت خشکسالی برای یک دوره ی زمانی مجدد مورد استفاده قرار گیرند(Mishra و Singh، 2010). این تعاریف بنیان یک سیستم هشدار دهنده هستند و برای تحلیل فرکانس، شدت و مدت زمان وقوع خشکسالی به کار می روند.

با توجه آنچه در متون بالا بیان گردید تنوع و تکثر تعاریف خشکسالی کماکان بر ادبیات حوزه ی تغییرات اقلیمی حکم فرما است، در عین حال تعاریف خشکسالی را می توان در گروه هایی دسته بندی نمود که در ادامه این مقوله ارائه شده است......................................

برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

پیامد های تغییرات اقلیمی

بلایا، در برگیرنده ی فرایند یا حوادث مرکبی از عوامل بالقوه مخرب طبیعی یا تکنولوژیکی است که وضعیت آسیب زایی را در محیط و یک جمعیت به صورت اجتماعی و تکنولوژیکی ایجاد نموده باشد؛ بنابراین بلایای طبیعی نتیجه و برآیند تعامل بین یک جمعیت آسیب پذیر و حوادث پرخطر است. در نتیجه تغییرات اقلیمی دارای دو اثر مخاطره آمیز هستندکه یکی ازطریق افزایش مخاطرات آب و هوایی واقلیمی به وجود می آید و دیگری به واسطه ی ارتقاء آسیب پذیری اجتماعی شکل می گیرد(Oliver-Smith,1996)………………………………..

 برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

تئوری های تغییر اقلیم

دیدگاه رایجی در رابطه با علت پدیده تغییر اقلیم به انسان نسبت داده می شود چرا که انسان با تولید گازهای گلخانه ای موجب ایجاد تغییرات اقلیمی شده است (Bast,2010; 4 )، از طرفی برخی تحقیقات نشان می دهد که به جزء عامل انسانی، دلایل دیگری نیز برای بروز تغییر اقلیم مطرح می گردد، لذا هفت تئوری برای ظهور تغییرات اقلیمی به شرح ذیل و به نقل از Bast(2010; 4) به صورت خلاصه وار ارائه می گردد:……………………

 برگرفته از کتاب مبانی آسیب پذیری خشکسالی، تالیف عادل سلیمانی، سعید جوی زاده و سارا کاویانی 

تلفن سفارش: 07132341477- 09382252774

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

 کتاب مبانی آسیپ پذیری خشکسالی توسط دکتر عادل سلیمانی،سعید جوی زاده،سارا کاویانی به زیور طبع آراسته شد.ضمن تبریک به همکاران مطالعه آن را به اقلیم شناسان و علاقمندان توصیه می نمایم.

برای دانلود جزوات و فیلم های رایگان در زمینه GIS وRS به وب سایت زیر مراجعه نمایید:

https://gisland.org/

مبانی آسیب پذیری خشکسالی,جنبه‌های زیست محیطی, مدیریت, عادل سلیمانی ,سعید جوی زاده,  سارا کاویانی,  تغییرات اقلیمی, گاز گلخانه ای, تغییرپذیری خورشیدی , جریانات اقیانوسی, حرکت سیارات, تشکیل ابر و قدرت بازتاب, تئوری های تغییر اقلیم, پیامد های تغییرات اقلیمی, انواع خشکسالی, خشکسالی هواشناسی, خشکسالی هیدرولوژیکی, خشکسالی کشاورزی, خشکسالی اقتصادی–اجتماعی, خشکسالی کاغذی, خشکسالی سبز, شاخص های خشکسالی, پالمر, ذخيره آب سطحي, درصدي از نرمال, شاخص دهك ها, شاخص بارش استاندارد, شاخص رطوبت محصول, شاخص خشکسالي رطوبت خاک, شاخص خشكسالي محصول-ويژه, شاخص بارش سراسري ياکلي, شاخص نابهنجاري يا بي نظمي بارش, شاخص خشکسالي احيائي, شاخص بارش مؤثر, چالش های آتی خشکسالی در ایران, مدیریت بحران, مدیریت ریسک, ده گام در سیاست خشکسالی, مخاطرات طبیعی, تئوری اجتماعی بلایای طبیعی, ارزیابی و سنجش آسیب پذیری اجتماعی, رهیافت جمعیتی یا دموگرافیک, رهیافت طبقه بندی, رهیافت موقعیتی, رهیافت بومی و فعال, تئوری های قحطی, ابعاد آسیب پذیری, نظریه ها و دیدگاه های آسیب پذیری, ساختار دوگانه ی آسیب پذیری, چارچوب معیشت پایدار, آسیب پذیری در چارچوب مخاطره و ریسک, چارچوب استراتژی بین المللی برای کاهش اثر بلایا, چارچوب پیاز, مدل فشار و آزاد کردن, چارچوب مفهومی BBC, آناتومی آسیب پذیری در مقابل تغییراقلیم, آسیب پذیری، سازگاری و توسعه پایدار, پایداری: مثلث توسعه پایدار در مقابل تخم مرغ پایداری, رهیافت اجتماعی- فیزیکی, رهیافت زیست – فیزیکی, رهیافت تلفیقی, رهیافت سنجش آسیب پذیری خانوار, روش اقتصاد سنجی, آسیب پذیری ناشی از فقر انتظاری, آسیب پذیری در قانون مطلوبیت انتظاری, آسیب پذیری ناشی از بروز حوادثی که بیمه به آن تعلق نمی گیرد, روش های شاخص سازی, تأثیرات تاریخی، فعلی و احتمالی خشکسالی